Znikał i pojawiał się w obiegu kilkukrotnie, a jego początków można upatrywać nawet w XIII wieku. Jest oficjalną walutą Serbii, a część swojej nazwy zawdzięcza naleciałościom z imperium osmańskiego. Mowa oczywiście o dinarze serbskim, walucie szerzej znanej na południu Europy.
Średniowieczny dinar
Pierwsze wzmianki na temat dinara serbskiego pojawiają się w kronikach datowanych nawet na 1214 rok, pisanych za panowania Stefana Nemanicza, zwanego również Stefanem Pierwszym Koronowanym. Monety te były bite głównie ze srebra.
Podobnie jak większość monet ze średniowiecznej południowej Europy, także dinar serbski był wzorowany na weneckim grosso, co przejawiało się m.in. łacińskimi napisami. Słowo „Dux” zastąpiono jednak wyrazem „Rex”.
Państwo serbskie z tamtych czasów nie narzekało na pokłady srebra. W kraju działało wiele kopalni trudniących się wydobyciem tego surowca. Z tego też względu srebrne monety, a konkretnie dinary serbskie, szybko stały się głównym produktem eksportowym średniowiecznej Serbii.
Skala produkcji srebrnych monet wzorowanych na weneckich odpowiednikach była tak duża, że Dante Alighieri, włoski poeta, znany przede wszystkim z„Boskiej komedii”, umieścił w swoim dziele panującego w jego czasach serbskiego króla w jednym z kręgów piekieł, określając go mianem „fałszerza”. Srebrne serbskie dinary były bite aż do upadku rządów Stefana Lazarewicza w 1459 roku.
Przewrotny los dinara serbskiego
Przez kilka kolejnych stuleci na terenie współczesnej Serbii nie posługiwano się dinarami. Obszar ten znajdował się bowiem pod kontrolą imperium osmańskiego. W obiegu znajdowało się kilka innych rodzajów monet, gdyż to Osmanie kontrolowali mennice w Novo Brdo, Kucajnie i Belgradzie.
Naleciałości z tego okresu są widoczne nawet dzisiaj. Współczesny dinar serbski dzieli się na 100 para. Termin ten został nadany właśnie po tureckiej srebrnej monecie o takiej samej nazwie. W wolnym tłumaczeniu z języka perskiego para oznacza po prostu monetę lub pieniądze.
Próbę powrócenia do własnego pieniądza miejscowa ludność podjęła dopiero po rewolucji serbskiej na początku XIX wieku, w trakcie której sprzeciwiła się osmańskiemu panowaniu. W jej wyniku powstało pół autonomiczne Księstwo Serbii, powiązane z imperium osmańskim. W tym czasie na terenie tego tworu państwowego w obiegu znajdowało się wiele rodzajów monet. Książę Miłosz Obrenowicz, który ogłosił się dziedzicznym monarchą, postanowił ustalić kursy wymiany, bazujące na serbskim groszu. W tabeli znalazło się aż 10 złotych, 28 srebrnych i 5 miedzianych rodzajów monet.
Rozkaz bicia własnych narodowych monet został wydany dopiero w 1867 roku przez Michała Obrenowicza, po całkowitym opuszczeniu kraju przez wojska osmańskie. W efekcie pierwsze brązowe monety o nominałach 1, 5 i 10 para pojawiły się w obiegu w 1868 roku. Zawierały wizerunek władcy, Michała Obrenowicza III.
W 1875 roku przedstawiono również srebrne monety o wartości 50 para oraz 1 i 2 dinarów. W 1879 dołączyła do nich także moneta 5-dinarowa. W tym samym roku w obiegu pojawiły się monety złote o wartości 20 dinarów. Dla wygody trzy lata później zaczęto także bić ze złota 10-dinarówki. Ponadto w 1883 roku rozpoczęto emisję monet wykonanych z miedzioniklu o nominałach 5, 10 i 20 para. W 1904 dołożono również brązową monetę o nominale 2 para.
W międzyczasie wydano też pierwsze banknoty o nominałach 1, 5, 10, 50 i 100 dinarów, a pomiędzy 1873 a 1894 kurs dinara serbskiego był ściśle powiązany z frankiem francuskim.
Serbski dinar nie pozostał jednak zbyt długo w obiegu. W 1920 roku został zastąpiony przez dinara jugosłowiańskiego. Miejscowa ludność posługiwała się też koronami jugosłowiańskimi.
Dinar serbski ponownie zastąpił jugosłowiańskiego w 1941 roku, podczas okupacji niemieckiej. Jego kurs był ściśle powiązany z marką rzeszową (Reichsmark). Za jedną markę należało wówczas zapłacić 250 dinarów. Pieniądz ten upadł jednak w 1944 roku. Jugosłowiańscy partyzanci zastąpili go ponownie dinarem jugosłowiańskim, który był wart 20 dinarów serbskich.
Dinar jugosłowiański funkcjonował w obiegu aż do 2006 roku, czyli do momentu ogłoszenia przez Czarnogórę niepodległości. Wtedy też Serbia postanowiła powrócić do swojej pierwotnej waluty – dinara serbskiego, która obowiązuje po dziś dzień.
Dinar serbski – monety i banknoty
Współczesny dinar serbski dzieli się na 100 para, podobnie jak kiedyś. Ze względu na niską wartość pieniądza, monety te wycofano jednak z obiegu już w 2008 roku. Obecnie ludność serbska posługuje się nominałami 1, 2, 5, 10 oraz 20 dinarów. Bilon 10-dinarowy jest jednak rzadko używany ze względu na popularniejszy banknot o takim samym nominale.
Monety, w zależności od nominału, przedstawiają budynki klasztorów, uniwersytetów, a także Serbskiego Banku Narodowego. Na awersie 20-dinarówki znajdują się natomiast portrety znanych osobistości. W zależności od daty produkcji monety może to być Nikola Tesla, Dimitrij Obradowić, Milutin Milanković, Đorđe Vajfert, Mihajlo Pupin lub Ivo Andrić. Każda moneta na rewersie przedstawia też serbski herb lub logo banku narodowego.
Dinar serbski to także banknoty o dość dużych nominałach: 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1000, 2000, jak również 5000 dinarów, choć ten ostatni jest używany zdecydowanie rzadziej. Ich awersy zawierają portrety narodowych osobistości, w tym wspomnianego już wcześniej Nikoli Tesli.
Wyjazd do Serbii – jaką zabrać walutę i jak płacić na miejscu
Oficjalną walutą Serbii jest oczywiście dinar serbski o międzynarodowym oznaczeniu RSD. To właśnie tę walutę powinniśmy zabrać ze sobą w podróż do tego kraju. Aktualny kurs dinara serbskiego można sprawdzić między innymi w portalu Cinkciarz.pl.
Zakup i sprzedaż dinara serbskiego może być w naszym kraju utrudniony, gdyż nie jest to waluta należąca do najpopularniejszych. Wymiany dinara serbskiego można jednak z powodzeniem dokonać w portalu Cinkciarz.pl, korzystając przy okazji z atrakcyjnego kursu.
Na terenie Serbii płacić można zarówno gotówką, jak i kartą płatniczą. Powszechnie akceptowane są karty wydawane przez Visa i Mastercard. W zdecydowanej większości hoteli i dużych sklepów możliwa jest również płatność za pomocą karty kredytowej. W Serbii nie ma też problemu z dostępnością bankomatów. Te można uświadczyć zarówno w większych, jak i mniejszych miastach.
Przed wyjazdem warto upewnić się w swoim banku, że posiadana karta płatnicza będzie na pewno działać na terenie Serbii. Rozwiązaniem problemu może też być skorzystanie z karty wielowalutowej, działającej na całym świecie. Taka już niedługo pojawi się w ofercie Cinkciarz.pl.