Indeks Złotego Cinkciarz.pl Raport czerwiec 2015. Część 2

Słabnący złoty w maju poprawiał konkurencyjność eksportu niemal na wszystkich rynkach. Chociaż tendencja dla eksporterów trwa już od początku wiosny, to jednak w dłuższej perspektywie polska waluta wciąż pozostaje stosunkowo silna wobec walut najważniejszych partnerów handlowych.

Szczegółowy opis indeksów

Najważniejsi partnerzy handlowi (indeks szeroki): Indeks Cinkciarz.pl MAJ_33

W maju nominalny Indeks Cinkciarz.pl MAJ_33 był wyższy o 2 proc. w stosunku do poprzedniego roku. Sytuacja uległa zatem poprawie w stosunku do poprzednich dwóch miesięcy, kiedy było to odpowiednio 2.1 proc. i 2.8 proc.

Również indeks realny pokazuje, że mamy do czynienia z okresem poprawy konkurencyjności polskiego eksportu. W maju indeks uwzględniający różnice w inflacji był niższy o 1.4 proc. w stosunku do poprzedniego roku.

Pewna poprawa sytuacji w ostatnich miesiącach nie zmienia jednak faktu, że złoty pozostaje silny w stosunku do walut najważniejszych partnerów handlowych. W poprzednim miesiącu indeks MAJ_33 osiągnął najwyższy poziom od kwietnia 2010 r.

Chociaż indeks realny nie sygnalizuje tak silnego złotego, również znajduje się stosunkowo wysoko. Od początku roku indeks pozostaje blisko najwyższego poziomu do połowy 2014 r.

W okresie 12 miesięcy zakończonym w marcu 2015 r. eksport na rynki 33 najważniejszych partnerów handlowych wzrósł o 4.2 proc. w stosunku do poprzedniego roku. To oznacza przyspieszenie w stosunku do poprzednich miesięcy. Udział najważniejszych partnerów handlowych wyniósł 90.7 proc. w eksporcie ogółem, czyli bez zmian w stosunku do poprzedniego miesiąca.

Najważniejsi partnerzy handlowi (indeks wąski): Indeks Cinkciarz.pl MAJ_16

W maju nominalny Indeks Cinkciarz.pl MAJ_16 był wyższy o 2.2 proc. wobec poprzedniego roku. W stosunku do indeksu MAJ_33 sytuacja uległa większej poprawie — w poprzednich miesiącach było to odpowiednio 2.7 proc. i 3.1 proc.

Także indeks realny pokazuje, że mamy do czynienia z okresem poprawy konkurencyjności polskiego eksportu. W maju indeks uwzględniający różnice w inflacji był niższy o 1.5 proc. w stosunku do poprzedniego roku.

Podobnie jak w przypadku indeksu MAJ_33 indeks MAJ_16 pozostaje blisko najwyższego poziomu od kilku lat. Indeks w pierwszej części roku osiągnął najwyższy pułap od 2011 r.

Indeks realny nie pokazuje równie wysokich poziomów. Pozwala jednak dostrzec trwającą od początku 2012 roku aprecjację złotego.

W okresie 12 miesięcy zakończonym w marcu 2015 r. eksport na rynki 16 najważniejszych partnerów handlowych wzrósł o 4.6 proc. w stosunku do poprzedniego roku. Tempo wzrostu pozostało na tym samym poziomie jak w poprzednich miesiącach. Udział najważniejszych partnerów handlowych wchodzących w skład wąskiego indeksu wyniósł 75.6 proc. w eksporcie ogółem – bez zmian w stosunku do poprzedniego miesiąca.

Kluczowi partnerzy handlowi: Indeks Cinkciarz.pl MAJ_7

W maju nominalny Indeks Cinkciarz.pl MAJ_7 był wyższy o 1.9 proc. w stosunku do poprzedniego roku. W stosunku do indeksu MAJ_33 sytuacja uległa większej poprawie — w poprzednich miesiącach było to odpowiednio 2.5 proc. i 2.8 proc.

Także indeks realny pokazuje, że mamy do czynienia z okresem poprawy konkurencyjności polskiego eksportu. W maju indeks uwzględniający różnice w inflacji był niższy o 1.3 proc. w stosunku do poprzedniego roku.

Podobnie jak w przypadku indeksów MAJ_33 i MAJ_16, indeks MAJ_7 pozostaje blisko najwyższego poziomu od kilku lat. Indeks w pierwszej części roku osiągnął najwyższy poziom od 2011 r.

Indeks realny nie pokazuje równie wysokich poziomów. Obrazuje jednak dość dobrze trwającą od początku 2012 roku aprecjację złotego. Skala tego zjawiska jest jednak mniejsza niż w przypadku szerszych indeksów.

W okresie 12 miesięcy zakończonym w marcu 2015 r. eksport na rynki 7 najważniejszych partnerów handlowych wzrósł o 5.3 proc. w stosunku do poprzedniego roku. Tempo wzrostu spadło w stosunku do poprzedniego miesiąca, kiedy było to 5.4 proc. Udział kluczowych partnerów handlowych wchodzących w skład indeksu wyniósł 54.3 proc. w eksporcie ogółem – bez zmian w stosunku do poprzedniego miesiąca.

Kraje Europy Środkowo-Wschodniej: Indeks Cinkciarz.pl CEE

W maju nominalny Indeks Cinkciarz.pl CEE był wyższy o 12.6 proc. w stosunku do poprzedniego roku. Sytuacja uległa znacznej poprawie w stosunku do okresu grudzień-luty, kiedy było to zdecydowanie ponad 20 proc.

Mimo widocznej poprawy konkurencyjności bardzo silny złoty w stosunku do walut krajów CEE pozostanie istotną przeszkodą dla eksporterów w najbliższych miesiącach. W przypadku indeksu realnego CEE również mamy do czynienia z uspokojeniem sytuacji po bardzo silnym pogorszeniu konkurencyjności cenowej w okresie grudzień-luty.

W stosunku do poprzedniego miesiąca w maju indeks CEE zanotował spadek. Tendencja trwa już od trzech miesięcy. To pokazuje, że po kryzysie walutowym w Rosji oraz na Ukrainie sytuacja ulega stopniowej poprawie.

Eksport na rynki Europy Środkowo-Wschodniej już od pięciu miesięcy notuje negatywną dynamikę. W okresie dwunastu miesięcy zakończonym w marcu spadek wyniósł 3 proc. w relacji do analogicznego okresu z poprzedniego roku. Skala spadku z każdym miesiącem staje się większa. Udział krajów Europy Środkowo-Wschodniej zmalał do 22.8 proc. wobec 23.3 proc. w marcu.

Kraje Europy Środkowo-Wschodniej (bez krajów w kryzysie): Indeks Cinkciarz.pl CEE_NO_CR

W maju nominalny Indeks Cinkciarz.pl CEE_NO_CR był wyższy o 2.5 proc. w stosunku do poprzedniego roku. Ten indeks nie uwzględnia krajów dotkniętych przez kryzys walutowy – czyli Rosji, Ukrainy i Białorusi. W stosunku do poprzedniego miesiąca sytuacja uległa zatem poprawie (w kwietniu dynamika wyniosła 3.4 proc.).

Spojrzenie na indeks CEE_NO_CR z dłuższej perspektywy pokazuje, że złoty jest obecnie bardzo silny w stosunku do walut regionu. Złoty jest obecnie na najwyższym poziomie do walut regionu od 2009 r. To pokazuje, że źródłem spadku konkurencyjności polskiego eksportu w regionie nie jest jedynie kryzys walutowy, który doświadczył Rosję, Ukrainę i Białoruś.

Podobne tendencje są pokazywane przez indeks realny CEE_NO_CR. Nawet uwzględnienie różnic w inflacji pokazuje, że w ostatnich latach został istotnie wzmocniony w stosunku do walut regionu.

W okresie dwunastu miesięcy zakończonym w marcu, eksport na rynki Europy Środkowo-Wschodniej bez Rosji, Ukrainy i Białorusi wzrósł o 7.5 procent w relacji do poprzedniego roku. To lepszy wynik niż 7.3 proc. w poprzednim miesiącu. Udział krajów z tego koszyka w eksporcie ogółem wyniósł 16.2 proc. - bez zmian w stosunku do poprzednich miesięcy. Chociaż tempo wzrostu eksportu do krajów Europy Środkowo-Wschodniej jest stosunkowo wysokie, to jednak dynamika pozostaje bardzo skromna w stosunku do poprzednich lat.

Kraje Skandynawskie: Indeks Cinkciarz.pl SCAN

W maju nominalny Indeks Cinkciarz.pl SCAN był wyższy o 4.4 proc. w stosunku do poprzedniego roku. W stosunku do kwietnia sytuacja uległa pewnej poprawie – miesiąc wcześniej dynamika wyniosła aż 6.1 proc.

Indeks SCAN pokazuje, że złoty jest obecnie bardzo silny w stosunku do walut krajów skandynawskich. Złoty jest obecnie na najwyższym poziomie do walut regionu od 2010 r. Pogorszenie konkurencyjności miało miejsce zwłaszcza w ostatnich miesiącach.

Identyczne tendencje są pokazywane przez indeks realny SCAN. Konkurencyjność polskiego eksportu na tych rynkach uległa pogorszeniu zwłaszcza w ostatnich kwartałach.

W okresie dwunastu miesięcy zakończonym w marcu eksport na rynki krajów skandynawskich spadł o 1.7 proc. po spadku o 2.8 proc. miesiąc wcześniej. Udział krajów z tego koszyka w eksporcie ogółem zmalał do 6.7 proc. - bez zmian w stosunku do poprzedniego miesiąca. Pogorszenie konkurencyjności cenowej na rynkach krajów skandynawskich bardzo mocno spotęgowało trudności eksporterów.

Rynki Wschodzące: Indeks Cinkciarz.pl EME_NO_CR

W maju nominalny Indeks Cinkciarz.pl EME_NO_CR był niższy o 5.5 proc. w stosunku do poprzedniego roku. W stosunku do kwietnia sytuacja uległa pogorszeniu – miesiąc wcześniej dynamika wyniosła minus 6.8 proc. Ten indeks obejmuje kraje zaliczane do rynków wschodzących bez uwzględniania Rosji i Ukrainy.

Indeks EME_NO_CR pokazuje, że złoty jest obecnie bardzo słaby w stosunku do walut krajów zaliczanych do rynków wschodzących. Konkurencyjność cenowa na tych rynkach poprawia się konsekwentnie od 2010 r. Sytuacji nie zmienia istotnie fakt, że indeks EME_NO_CR rośnie już od dwóch miesięcy.

Identyczne tendencje są pokazywane przez indeks realny EME_NO_CR. Skala poprawy konkurencyjności jest jednak wyraźnie większa.

W okresie dwunastu miesięcy zakończonym w marcu, eksport na rynki wchodzące wzrósł o 8.8 proc. po wzroście o 8.4 proc. miesiąc wcześniej. Udział krajów z tego koszyka w eksporcie ogółem pozostał bez zmian na poziomie 10 proc. Poprawa konkurencyjności cenowej na rynkach wchodzących znajduje odzwierciedlenie we wzroście eksportu.

Zgodnie z klasyfikacją Międzynarodowego Funduszu Walutowego do zestawienia rynków wschodzących wchodzą również Rosja i Ukraina. Nie uwzględniamy tych krajów w analizie z powodu ich trudności gospodarczych, przez które kształt indeksu EME został mocno zaburzony. Obliczenia zawierające te kraje są przedstawione w podsumowaniu.

Silny złoty ogranicza potencjał eksportu

Od trzech lat mamy do czynienia z konsekwentnym umacnianiem się złotego wobec walut najważniejszych partnerów handlowych Polski. Taka sytuacja może działać na niekorzyść eksportu oraz hamować ekspansję naszych firm na nowych rynkach.

Jeżeli patrzymy na konkurencyjność cenową polskiego eksportu przez pryzmat indeksu złotego Banku Rozrachunków Międzynarodowych (indeks BIS), to trudno mówić o nadmiernej aprecjacji polskiej waluty. Spojrzenie na ten sam problem z perspektywy indeksu złotego Cinkciarz.pl (indeks CKPL) sugeruje natomiast, że mamy obecnie do czynienia z okresem silnego złotego.

Wykres: Indeks CKPL i indeks BIS od 2006 r. (indeksy w ujęciu realnym1). Opracowanie: Cinkciarz.pl. Dane: Bloomberg, BIS

Odmienne zachowanie indeksów wynika z faktu, że indeks CKPL nie uwzględnia handlu z krajami trzecimi (indeks realny uwzględnia różnicę w poziomie inflacji pomiędzy Polską a krajami wschodzącymi w skład indeksu). Inaczej niż w przypadku indeksu BIS, uwaga jest skupiona na mierzeniu konkurencyjności polskiej gospodarki tylko w bezpośrednich kontaktach handlowych. Konsekwencją jest niższa waga kursu EUR/PLN (stosunkowo stabilnego w ostatnich latach) w indeksie CKPL niż w indeksie BIS.

Trzeci rok wzrostów

Indeks CKPL pokazuje konsekwentną aprecjację złotego. Taka sytuacja trwa już od początku 2012 roku. Wchodzimy zatem w trzeci rok wzrostów kursu polskiej waluty w stosunku do walut najważniejszych partnerów handlowych.

Dekompozycja indeksu jeszcze mocniej naświetla skalę problemu. Poniżej przedstawione zostały indeksy mierzące konkurencyjność cenową polskiej gospodarki w stosunku do najważniejszych partnerów handlowych: indeks szeroki (MAJ_33), indeks wąski (MAJ_7), indeks krajów Europy Środkowo-Wschodniej (CEE), indeks krajów skandynawskich (SCAN) oraz indeks rynków wschodzących (EME_NO_CR). Indeks realny uwzględnia różnicę w poziomie inflacji pomiędzy Polską a krajami wschodzącymi w skład indeksu.

Wykres: Zestawienie indeksów CKPL dla wybranych koszyków krajów. Dane od 2012 r.; 2012 r. = 100. Opracowanie: Cinkciarz.pl

Poniższa tabela ilustruje udział poszczególnych koszyków w eksporcie ogółem. Udział krajów Europy Środkowo-Wschodniej jest nieznacznie niższy niż Niemiec. Nawet po wyłączeniu Rosji, Ukrainy i Białorusi – czyli krajów przeżywających kryzys walutowy – znaczenie tego kierunku jest bardzo duże.

Eksport rośnie coraz wolniej

W 2014 roku handel w regionie Europy Środkowo-Wschodniej został ograniczony z powodu kryzysu na Ukrainie oraz jego konsekwencji pod postacią sankcji nałożonych na Rosję. Jednak nawet po wyłączeniu krajów najsilniej dotkniętych przez trudności gospodarcze z koszyka CEE widzimy, że mamy do czynienia z coraz wolniejszym wzrostem eksportu w stosunku do tempa sprzed 2012 r.

Wykres: Zamiana eksportu rok do roku dla wybranych koszyków krajów. Dane od 2006 r. Opracowanie: Cinkciarz.pl. Dane: GUS

Początek tego zjawiska to przełom lat 2011-2012. Od tego momentu obserwujemy również postępującą aprecjację złotego (zjawisko obrazowane przez wykres: Zestawienie indeksów CKPL dla wybranych koszyków krajów).

Niemieckie uzależnienie

Polska gospodarka jest bardzo silnie powiązana z niemiecką. To zjawisko samo w sobie nie jest negatywne. Niemniej nadmierne poleganie na jednym partnerze handlowym nie jest skutecznym rozwiązaniem z perspektywy polityki gospodarczej kraju. Poszukiwanie nowych rynków dla polskiego eksportu powinno być częścią polityki makroostrożnościowej ukierunkowanej na dywersyfikację partnerów handlowych.

Wykres: Udział Niemiec oraz krajów CEE w eksporcie Polski. Dane od 2006 r. Opracowanie: Cinkciarz.pl. Dane: GUS

Obecnie mamy do czynienia ze spadkiem udziału krajów regionu Europy Środkowo-Wschodniej w eksporcie oraz ponownym wzrostem udziału Niemiec. Jeszcze w 2012 r. tendencje były odmienne.

Znaczenie złotego

Opisane przez nas zjawiska mają istotne znaczenie dla przedsiębiorstw zorientowanych na eksport. Dzisiaj widzimy pogorszenie konkurencyjności firm w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Te rynki w sumie odpowiadają swoją wielkością Niemcom, które są najważniejszym partnerem handlowym naszego kraju. Taka sytuacja jest niedostrzegalna, jeżeli obserwujemy zmiany kursu złotego z perspektywy szerokich indeksów, takich jak np. indeks BIS.

Wyjaśnienie tendencji zachodzących w handlu zagranicznym tylko z perspektywy kursu złotego byłoby nadmiernym uproszczeniem. Niemniej kurs walutowy jest bardzo istotnym czynnikiem, który w wachlarzu innych elementów ma stosunkowo dużą wagę.

Cinkciarz.pl rozpoczyna publikację comiesięcznego raportu poświęconego analizie konkurencyjności polskiego eksportu na rynkach światowych z perspektywy kursu walutowego. Mamy nadzieję, że nasze opracowanie będzie pomocne w śledzeniu i zrozumieniu zmian zachodzących w handlu zagranicznym.

Wyjaśnienia

W celu uzyskania szczegółowej informacji zapraszamy do kontaktu:

Piotr Lonczak
Analityk Cinkciarz.pl
Telefon: +48 602 457 734
Email: [email protected]

Kalina Stawiarz
PR Specialist
Telefon: +48 726 666 644
Email: [email protected]

Zakup pełnej wersji raportu:

Kamil Sahaj
Marketing Manager
Telefon: +48 726 666 633
Email: [email protected]

Wyjaśnienia dotyczące danych:

Indeksy Cinkciarz.pl są obliczane na podstawie zmian kursów walut najważniejszych partnerów handlowych Polski w stosunku do złotego. Wagi poszczególnych walut ustalane są z wykorzystaniem danych GUS dotyczących handlu zagranicznego. Wagi obliczane są na poziomie koszyków krajów złożonych z 33 najważniejszych partnerów handlowych Polski. Indeksy realne uwzględniają różnicę w inflacji pomiędzy Polską a najważniejszymi partnerami handlowymi.

Do zestawienia 33 najważniejszych partnerów handlowych Polski zostały wybrane kraje, które w ostatnich dziesięciu latach miały udział w eksporcie lub imporcie wyższy niż 0.5 proc. Te kraje budują najszerszy Indeks Cinkciarz.pl. Eksport na rynki krajów z koszyka MAJ_33 przekracza 90 proc. eksportu ogółem.

Dane dotyczące kursów walut dostarcza Bloomberg. Dane dotyczące handlu zagranicznego Polski pochodzą z Głównego Urzędu Statystycznego. W przypadku krajów należących do Unii Europejskiej dane o inflacji pochodzą z Eurostatu. Dane o inflacji z pozostałych krajów pochodzą z krajowych urzędów statystycznych.

Szczegółowych informacji dotyczących metodologii oraz doboru krajów do poszczególnych koszyków walutowych udziela Piotr Lonczak, Analityk Cinkciarz.pl.

Pobierz pełny raport w formacie PDF (3.26 MB)