Indeks Złotego Cinkciarz.pl Raport październik 2015. Część 2

Po wzroście w lipcu także sierpień przyniósł umocnienie złotego. Konkurencyjność cenowa polskiego eksportu uległa pogorszeniu prawie na wszystkich rynkach. Z powodu silnej przeceny rubla znaczny wzrost zanotował indeks CEE.

Szczegółowy opis indeksów

We wrześniu nominalny Indeks Cinkciarz.pl MAJ_33 był wyższy o 3.3 proc. w stosunku do poprzedniego roku. Sytuacja uległa pogorszeniu wobec ostatniego miesiąca, kiedy było to 2.9 proc.

Indeks realny pokazał niewielkie pogorszenie konkurencyjności cenowej. We wrześniu indeks uwzględniający różnice w inflacji był wyższy o 0.6 proc. w stosunku do poprzedniego roku wobec minus 0.1 proc. miesiąc wcześniej.

Złoty od 2012 r. pozostaje w trendzie wzrostowym w stosunku do walut najważniejszych partnerów handlowych. Umocnienie polskiej waluty we wrześniu oznacza utrzymanie tej tendencji.

Indeks realny pokazuje względną stabilizację kursu złotego. W ostatnich miesiącach indeks realny MAJ_33 oddala się od najwyższych poziomów od 2014 roku.

W okresie 12 miesięcy zakończonym w lipcu 2015 r. eksport na rynki 33 najważniejszych partnerów handlowych wzrósł o 5.1 proc. w stosunku do poprzedniego roku. Udział najważniejszych partnerów handlowych wyniósł 90.9 proc. w eksporcie ogółem.

We wrześniu nominalny Indeks Cinkciarz.pl MAJ_16 był wyższy o 3.3 proc. wobec poprzedniego roku. W stosunku do poprzedniego miesiąca sytuacja uległa pogorszeniu – ostatnim razem było to plus 3 proc.

Z kolei indeks realny pokazuje, że mamy do czynienia z okresem stabilizacji konkurencyjności polskiego eksportu. We wrześniu indeks uwzględniający różnice w inflacji był wyższy o 0.3 proc. w stosunku do poprzedniego roku.

Podobnie jak w przypadku indeksu MAJ_33, indeks MAJ_16 pozostaje blisko najwyższego poziomu od kilku lat. Indeks w pierwszej części roku osiągnął najwyższy pułap od 2011 r. Obecnie pozostaje niewiele niżej tego poziomu.

Indeks realny nie pokazuje równie wysokich poziomów. Pozwala jednak dostrzec trwającą od początku 2012 roku aprecjację złotego. Po chwilowym osłabieniu tej tendencji ponownie nabiera ona na sile.

W okresie 12 miesięcy zakończonym w lipcu 2015 r. eksport na rynki 16 najważniejszych partnerów handlowych wzrósł o 5.6 proc., w stosunku do poprzedniego roku. Udział najważniejszych partnerów handlowych wchodzących w skład wąskiego indeksu, wyniósł 75.9 proc. w eksporcie ogółem.

We wrześniu nominalny Indeks Cinkciarz.pl MAJ_7 był wyższy o 4 proc., w stosunku do poprzedniego roku. To oznacza pogorszenie sytuacji w stosunku do poprzedniego miesiąca, kiedy dynamika wyniosła 3.7 proc.

Także indeks realny pokazał pogorszenie konkurencyjności polskiego eksportu. We wrześniu indeks uwzględniający różnice w inflacji był o 1.4 proc. wyższy w stosunku do poprzedniego roku.

Podobnie jak w przypadku indeksów MAJ_33 i MAJ_16, indeks MAJ_7 pozostaje blisko najwyższego poziomu od kilku lat. Indeks w pierwszej części roku osiągnął najwyższy poziom od 2011 r.

Indeks realny nie pokazuje równie wysokich poziomów. Obrazuje jednak dość dobrze trwającą od początku 2012 roku aprecjację złotego. Skala tego zjawiska jest jednak mniejsza niż w przypadku szerszych indeksów.

W okresie 12 miesięcy zakończonym w lipcu 2015 r. eksport na rynki 7 najważniejszych partnerów handlowych wzrósł o 5.8 proc. w stosunku do poprzedniego roku. Udział kluczowych partnerów handlowych wchodzących w skład indeksu, wyniósł 54.3 proc. w eksporcie ogółem.

We wrześniu nominalny Indeks Cinkciarz.pl CEE był wyższy o 20.6 proc. w stosunku do poprzedniego roku. To oznacza, że sytuacja uległa pogorszeniu wobec poprzedniego miesiąca, kiedy było to 19.9 proc.

Również w przypadku indeksu realnego mamy do czynienia z silnym pogorszeniem konkurencyjności cenowej. Indeks uwzględniający różnice w inflacji był wyższy o 10.5 proc. w relacji do poprzedniego roku.

Wrzesień był kolejnym miesiącem pogorszenia konkurencyjności cenowej na rynkach CEE. Złoty zanotował trzy wzrostowe miesiące z rzędu, przez co powrócił blisko rekordowo wysokich poziomów.

Eksport na rynki Europy Środkowowschodniej już od ośmiu miesięcy notuje negatywną dynamikę. W okresie dwunastu miesięcy zakończonym w lipcu, spadek wyniósł 2.7 proc. w relacji do analogicznego okresu poprzedniego roku. To oznacza, że skala spadku zmalała w stosunku do poprzedniego miesiąca. Udział krajów Europy Środkowowschodniej zmniejszył się do 22.3 proc., wobec 22.4 proc. miesiąc wcześniej.

We wrześniu nominalny Indeks Cinkciarz.pl CEE_NO_CR był niższy o 1.4 proc. w stosunku do poprzedniego roku. Ten indeks nie uwzględnia krajów dotkniętych przez kryzys walutowy – czyli Rosji, Ukrainy i Białorusi. W stosunku do poprzedniego miesiąca sytuacja uległa zatem poprawie. W lipcu dynamika wyniosła bowiem minus 1.3 proc.

Spojrzenie na indeks CEE_NO_CR z dłuższej perspektywy sugeruje, że złoty jest ciągle bardzo silny w stosunku do walut regionu. Nie zmienia tego osłabienie polskiej waluty w ostatnim czasie. Złoty jest obecnie blisko najwyższego poziomu do walut regionu od 2009 r. To oznacza, że źródłem pogorszenia konkurencyjności polskiego eksportu w regionie, nie jest jedynie kryzys walutowy, który dotknął Rosję, Ukrainę i Białoruś.

Takie same tendencje są pokazywane przez indeks realny CEE_NO_CR. Po uwzględnieniu różnic w inflacji indeks pokazuje, że w ostatnich latach złoty został istotnie wzmocniony w stosunku do walut regionu.

W okresie dwunastu miesięcy zakończonym w lipcu, eksport na rynki Europy Środkowo-Wschodniej bez uwzględniania Rosji, Ukrainy i Białorusi wzrósł o 8 procent w relacji do poprzedniego roku. Udział krajów z tego koszyka w eksporcie ogółem wyniósł 16.3 proc. - bez zmian w stosunku do poprzednich miesięcy. Chociaż tempo wzrostu eksportu do krajów Europy Środkowo-Wschodniej jest stosunkowo wysokie, to jednak dynamika pozostaje bardzo skromna w stosunku do poprzednich lat.

We wrześniu nominalny Indeks Cinkciarz.pl SCAN był wyższy o 3.7 proc. w stosunku do poprzedniego roku. W stosunku do poprzedniego miesiąca sytuacja uległa poprawie – miesiąc wcześniej dynamika wyniosła 4.3 proc.

Indeks SCAN pokazuje, że złoty jest obecnie bardzo silny w stosunku do walut krajów skandynawskich. Złoty jest obecnie blisko najwyższego poziomu do walut regionu od 2010 r. Sytuacja na rynku ropy naftowej wciąż negatywnie oddziałuje na waluty z tego regionu.

Identyczne tendencje są pokazywane przez indeks realny SCAN. Konkurencyjność polskiego eksportu na tych rynkach uległa pogorszeniu zwłaszcza w ostatnich kwartałach.

W okresie dwunastu miesięcy zakończonym w lipcu, eksport na rynki krajów skandynawskich spadł o 3.3 proc. po spadku o 3.8 proc. miesiąc wcześniej. Udział krajów z tego koszyka w eksporcie ogółem wyniósł 6.5 proc.

We wrześniu nominalny Indeks Cinkciarz.pl EME_NO_CR był niższy o 2/7 proc. w stosunku do poprzedniego roku. W stosunku do poprzedniego miesiąca sytuacja uległa pogorszeniu – dynamika wyniosła wtedy minus 4.9 proc. Ten indeks obejmuje kraje zaliczane do rynków wschodzących, bez uwzględniania Rosji i Ukrainy.

Indeks EME_NO_CR pokazuje, że złoty jest obecnie bardzo słaby w stosunku do walut krajów zaliczanych do rynków wschodzących. Konkurencyjność cenowa na tych rynkach poprawia się konsekwentnie od 2010 r. Niemniej ostatnio złoty umocnił się w relacji do tego koszyka walut.

Analogiczne tendencje są pokazywane przez indeks realny EME_NO_CR. Skala poprawy konkurencyjności jest jednak wyraźnie większa.

W okresie dwunastu miesięcy zakończonym w lipcu, eksport na rynki wchodzące wzrósł o 10.6 proc. Udział krajów z tego koszyka w eksporcie ogółem wyniósł 10.2 proc.

Zgodnie z klasyfikacją Międzynarodowego Funduszu Walutowego, do zestawienia rynków wschodzących wchodzi również Rosja i Ukraina. Nie uwzględniamy tych krajów w analizie z powodu ich trudności gospodarczych, przez które kształt indeksu EME został mocno zaburzony. Obliczenia zawierające te kraje są przedstawione w podsumowaniu.

Złoty liderem rynków wchodzących

Gospodarki wschodzące przeżywają obecnie trudne chwile. Symptomem poważnych problemów jest załamanie kursów walutowych. Stosunkowo dobre wyniki złotego świadczą o odporności polskiej gospodarki. To przybliża nasz kraj do awansu do grona krajów rozwiniętych.

Ponad pięć lat temu grupa BRICS (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny i później RPA) rozpoczęła formalne spotkania. Był to wynik przekonania, że kraje rozwijające się czeka znakomita przyszłość. W tamtym czasie, dzięki rosnącym cenom surowców, gospodarki wschodzące notowały zdecydowanie lepsze wyniki niż rynki rozwinięte. Mówiono wtedy nawet, że państwa BRICS niedługo przejmą pozycję Stanów Zjednoczonych oraz najważniejszych krajów Unii Europejskiej.

Prognoza okazała się całkowicie nietrafiona, a obecnie większość państw członkowskich BRICS jest w głębokim kryzysie. Fundamentem rozwoju gospodarek wschodzących był eksport surowców. Dzisiaj wiemy, że postawienie na taki model wzrostu było błędem. Wysokie ceny ropy naftowej, żywności i metali w dużym stopniu były napędzane przez antykryzysową politykę zerowych stóp procentowych, prowadzoną przez Rezerwę Federalną oraz pozostałe najważniejsze banki centralne. Dlatego wzrost cen towarów był w dużym stopniu uzależniony od tego, czy amerykański bank centralny będzie dalej drukował pieniądze. Równie duże znaczenie miał popyt Chin na metale i ropę naftową.

Nie tylko Fed

Po raz pierwszy negatywny wpływ Fedu na gospodarki rozwijające się był odczuwalny w połowie 2013 r. Wtedy Ben Bernanke, ówczesny prezes Rezerwy Federalnej, zasugerował możliwość odejścia od antykryzysowej polityki. Kolejnym ciosem była wypowiedź szefowej Fed Janet Yellen na początku 2014 r. Tuż po objęciu stanowiska prezesa banku centralnego, mówiła ona o możliwości podwyżki stóp procentowych sześć miesięcy po zakończeniu skupu aktywów. Po tych komentarzach rynki wschodzące przeżywały bardzo ciężkie chwile.

Obecna sytuacja jest bardzo podobna. Pod koniec września, prezes Janet Yellen, postawiła sprawę jasno. Jej zdaniem Fed zamierza podnieść stopy procentowe do końca roku. Zapowiedź miała miejsce w czasie nasilenia się presji na gospodarki rozwijające się. Dane pokazały, że w trzecim kwartale tego roku odpływ kapitału z rynków wschodzących, był największy od końca lat 80.

Odpowiedzialność Fedu za załamanie, jest tylko częściowa. Obawy wynikające z zacieśnienia polityki pieniężnej przez Amerykanów, miały jedynie przejściowy wpływ na rynki wschodzące. W rzeczywistości znacznie większe znaczenie mają wewnętrzne słabości tych gospodarek.

Wady krajów rozwijających się, to zorientowanie na eksport nisko przetworzonych produktów i surowców, mała wydajność pracy i słabe wykształcenie pracowników. Nie bez znaczenia jest także korupcja i niestabilność polityczna. Kraje wytwarzające ropę naftową, nie oszacowały właściwie potencjału amerykańskiej rewolucji łupkowej oraz jej wpływu na ceny surowca. Istotne znaczenie mają także postępujące ograniczenia zużycia paliw kopalnianych, ze względu na większą efektywność oraz wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii.

Mają miejsce także specyficzne problemy, które dotyczą poszczególnych państw. Rosja zaangażowała się w kryzys na Ukrainie, którego konsekwencją są kosztowne sankcje. Turcja zmaga się z konfliktami na swoim wschodnim terytorium. Brazylia jest wstrząsana skandalami korupcyjnymi. Zasadnicze znaczenie ma jednak załamanie cen surowców, które jest potęgowane przez spowolnienie Chin. Państwo Środka może potrzebować obecnie mniej towarów, niż było to w czasach rekordowo wysokich cen.

Polska z szansą na awans

Jednym z przejawów spadku zaufania do krajów rozwijających się, jest załamanie kursu walutowego. Taki scenariusz był obserwowany ostatnio w przypadku Rosji i Brazylii. W niewiele mniejszym stopniu problemy dotyczą Turcji czy RPA.

Z kolei złoty prezentuje się znacznie lepiej na tle innych walut z grupy rynków wschodzących. Od początku 2013 r., czyli momentu rozpoczęcia dyskusji o możliwym odejściu Fedu od polityki antykryzysowej, indeks złożony z najważniejszych walut krajów z koszyka krajów rozwijających się, osłabił się o ponad 32 proc. w relacji do dolara. W tym czasie złoty został przeceniony wobec amerykańskiej waluty o ponad 16 proc.

Zdecydowanie lepsza postawa złotego wynika z faktu, że Polska jest bardziej zdywersyfikowana niż kraje nastawione na produkcję ropy naftowej lub surowców rolnych. Eksportujemy towary przetworzone (motoryzacja i przemysł elektromaszynowy), dlatego spadki cen na światowych rynkach to pozytywny impuls dla polskiej gospodarki.

Najświeższym dowodem wzrostu zaufania wobec Polski, jest podwyżka perspektywy ratingu przez agencję Moody’s pod koniec września. Przez ostatnie lata państwo zrobiło olbrzymie postępy, podczas gdy większość gospodarek rozwijających się zmarnowało szansę. Nasz kraj ma zatem szansę na ugruntowanie swojej pozycji, jako lider rynków wschodzących, aspirujący do awansowania do grona krajów rozwiniętych.

Wyjaśnienia

W celu uzyskania szczegółowej informacji zapraszamy do kontaktu:

Piotr Lonczak
Analityk Cinkciarz.pl
Telefon: +48 602 457 734
Email: [email protected]

Kalina Stawiarz
PR Specialist
Telefon: +48 726 666 644
Email: [email protected]

Wyjaśnienia dotyczące danych:

Indeksy Cinkciarz.pl są obliczane na podstawie zmian kursów walut najważniejszych partnerów handlowych Polski w stosunku do złotego. Wagi poszczególnych walut ustalane są z wykorzystaniem danych GUS dotyczących handlu zagranicznego. Wagi obliczane są na poziomie koszyków krajów złożonych z 33 najważniejszych partnerów handlowych Polski. Indeksy realne uwzględniają różnicę w inflacji pomiędzy Polską a najważniejszymi partnerami handlowymi.

Do zestawienia 33 najważniejszych partnerów handlowych Polski zostały wybrane kraje, które w ostatnich dziesięciu latach miały udział w eksporcie lub imporcie wyższy niż 0.5 proc. Te kraje budują najszerszy Indeks Cinkciarz.pl. Eksport na rynki krajów z koszyka MAJ_33 przekracza 90 proc. eksportu ogółem.

Dane dotyczące kursów walut dostarcza Bloomberg. Dane dotyczące handlu zagranicznego Polski pochodzą z Głównego Urzędu Statystycznego. W przypadku krajów należących do Unii Europejskiej dane o inflacji pochodzą z Eurostatu. Dane o inflacji z pozostałych krajów pochodzą z krajowych urzędów statystycznych.

Szczegółowych informacji dotyczących metodologii oraz doboru krajów do poszczególnych koszyków walutowych udziela Piotr Lonczak, Analityk Cinkciarz.pl.